Op 9 maart 2022 zijn we begonnen met het realiseren van een burgerinitiatief voor de mensen uit Oekraïne. Het doel was simpel en concreet; een touringcar vol nuttige producten afleveren en daarnaast zo veel mogelijk Oekraïense mensen vanuit Polen terug naar het veilige Nederland brengen. Vanaf het eerste moment is het duidelijk geweest dat we de mensen, met zo min mogelijk schakels ertussen, in veiligheid wilden brengen. We zijn blij om te mogen mededelen dat het is gelukt en dat jij een bijdrage hebt geleverd aan het succes. Na met 39 man vertrokken te zijn is het gelukt om 36 mensen, waaronder 21 kinderen direct in veiligheid te brengen. We hebben daarbij weten te voorkomen dat de mensen in nog een groot opvangcentrum terecht zijn gekomen. Ze verblijven namelijk nu, op het moment dat je dit leest, op een plek waar ze voor onbepaalde tijd kunnen verblijven tot de situatie in Oekraïne weer stabiliseert. Hieronder een uitgebreider verslag van onze reis en welke belangrijke lessen we daaruit kunnen halen. Voordat ik daar mee begin wil ik alle mensen die direct of indirect betrokken zijn geweest bij dit initiatief hartelijk bedanken. Van vrijwilligers tot donateurs en van het Poolse team tot het team in de bus, met elkaar hebben we het gedaan.
Erik Lathouwers
De organisatie
In de eerste dagen werd het duidelijk welke partijen betrokken moesten worden bij dit initiatief.
- Vrijwilligers die konden helpen met het sorteren van goederen
- Een betrokken gemeente (in dit geval de gemeente Maashorst)
- Betrokken burgers van desbetreffende gemeente (Robert en Bert)
- Een team in Polen dat ons kon helpen met de taal en het organiseren van acties ter plaatsen, denk aan het verzamelen van de mensen voor de terugrit, registreren van de mensen, registreren bus en een rustplek vinden voor ons.
- Een team in de bus bestaande uit 5 man, 3 chauffeurs waaronder ikzelf, een tolk en een verzorgster. De meeste taken die het bus team uitvoerde liepen in elkaar over.
Voor vertrek is er nauw contact geweest met een psycholoog die ons tips heeft gegeven waar rekening mee te houden zoals; snel duidelijkheid verschaffen waar de mensen heen gingen, de eerste twee weken geen vragen stellen over de nare ervaringen die mensen hebben opgedaan en er vooral zo snel mogelijk voor zorgen dat ze zichzelf in hun basisbehoeftes konden voorzien. Bed, bad, brood. Alle partijen stonden daarbij in nauw contact met elkaar.
Vertrek
Na lange dagen van hard sorteren, ontelbare belletjes en prachtige initiatieven om geld te verzamelen zijn we op maandag 14 maart om 9:00 uur vertrokken. De reis verliep rustig, waarbij er wel nog steeds contact was met Polen, Robert en de gemeente. In de periode dat wij weg waren werd er in Nederland namelijk hard doorgewerkt om er voor te zorgen dat de mensen, een veilig, rustig maar vooral waardig onderkomen aangeboden kon worden. In de bus hebben we ons zo goed en kwaad als we konden voorbereid op datgeen wat komen ging. Het vertalen van medicijnen, plan van aanpak maken voor de communicatie en het sorteren van alle materialen zijn hier voorbeelden van.
Om 4:00 uur ’s-nachts arriveerden we in Przemyśl. We kwamen aan op een donkere parkeerplaats, buiten waren er wat vuurtjes om een groot winkelcentrum te zien. De deur van de bus ging open en de snijdende kou voelde we direct. Ewa, een vriendin van Erik, hulpverlener ter plaatse en tevens contactpersoon, kwam ons al snel tegemoet gelopen. We ontvingen een polsbandje waarmee we naar binnen konden. We troffen gangen vol met mensen aan, waarvan de meesten lagen te slapen. Er hing een bedompte, treurige maar wel ordelijke sfeer. Midden in het winkelcentrum hebben we met haar een plan van aanpak gemaakt. Zij gaf aan al 26 mensen gevonden te hebben die met ons mee naar Nederland zouden reizen. Er hoefden geen dieren meegenomen te worden. Hier is inmiddels een apart opvangcentrum voor ingericht. Voordat onze groep van vijf opsplitste wilde Ewa ons nog iets laten zien waar zij trots op was. We liepen naar buiten en ze liet ons twee units zien waar mensen konden douchen. De twee weken ervoor had ze hard gewerkt om dit voor elkaar te krijgen. Dit riep bij mij de vraag op waarom er nog geen sanitaire units geplaatst waren van al dat geld wat is opgehaald in Europa. Ze gaf daarnaast aan bezig te zijn met het organiseren van grote wasmachines. Je moet je voorstellen mensen komen dag in dag uit daar binnen en slapen onder dekens en op bedden waar de nacht daarvoor nog andere mensen hebben gelegen. Een broeinest voor ziektes en infecties, waar wij later ook nog geconfronteerd mee zouden worden. Na in het kort haar indrukwekkende inzet aangehoord te hebben zijn we opgesplitst. Drie van ons: John Coremans, Anastasija Bunyak en ik zijn gaan rusten bij een soort van pension waar meer mensen zoals wij tijdelijk werden ondergebracht. Hier hebben wij een paar uurtjes kunnen rusten. John en Eline Dortmans namen de taak op zich om de bus te parkeren bij de losplaats en hebben daar uiteindelijk de nacht en ochtend doorgewerkt om de gedoneerde spullen op de juiste plek te krijgen. Na in de ochtend een rondje door de stad gewandeld te hebben zijn we om 12:00 weer naar het winkelcentrum gegaan waar we de mensen konden ophalen.
De bus moest eerst geregistreerd worden. Op de plek van registratie was het chaotisch. Jonge vrijwilligers en lokale autoriteiten deden er alles aan om de zaken in gebaande paden te leiden.
Tussen de buschauffeurs en mensen die allemaal informatie wilde zaten vrouwen met kinderen. een moeder en haar twee kinderen zaten op een luchtbed en moesten zich daar maar gewoon zien te verhouden tot de chaos.
De vrijdag voor vertrek had een vrouw (Nastya) mij al vanuit Kiev benaderd met de vraag of wij vier mensen konden mee nemen. Haar moeder en haar twee kinderen. Ik had haar het nummer van Ewa gegeven. Toen ik weer terug bij de bus aankwam stonden ze daar. We waren beiden erg verheugd elkaar te zien. Vanuit het winkelcentrum namen wij 12 mensen mee. Daarna zijn wij doorgereden naar een school met daarnaast een supermarkt. Toen we aankwamen bij het parkeerterrein zagen we de mensen met tassen bij elkaar staan. Al gauw kwamen ze naar ons toe. Ewa coördineerde het instappen. Eén voor één stapte vrouwen en kinderen in. Wanneer de mensen in de bus stapte probeerde we direct contact met ze te maken door ze aan te kijken en simpelweg privit (uitspraak voor hallo in het Oekraïens) te zeggen. Minder dan de helft reageerde. Veel kinderen vertoonden geen emoties, een aantal zagen geel, sommigen helemaal wit, anderen liepen mank. Het word langzaam duidelijk dat de mensen in slechte staat verkeerden. Na ons voorgesteld te hebben zitten we met een vervelend onderbuikgevoel in de bus. De gemeente Maashorst wil de namenlijst en samenstelling van de familieleden zo snel mogelijk hebben maar wij zitten met onze gedachten bij de gezondheid van de mensen aan boord. Samen met Anastasija gaan we toch aan de slag om de samenstelling van de gezinnen in kaart te brengen. Tijdens onze ronde krijgen we met een deel van de mensen maar moeilijk contact. Er is één gezin bij, waarvan de vrouw ons maar met grote gespannen ogen aan blijft kijken. Later zal blijken dat zij medicijnen nodig had vanwege een (voor ons onbekende) ziekte. Haar twee kinderen van 14 en 12 zagen totaal geel, rolden regelmatig met de ogen en staarde nagenoeg alleen voor zich uit.
Ondertussen zijn er diverse kinderen aan het braken en huilen. Op dat moment voelen we ons machteloos en beseffen dat we best iemand met meer medische kennis aan boord hadden mogen hebben. Nastya komt naar ons toe om de kritieke situatie van een peuter en kleuter te benadrukken. Ze geeft aan dat we moeten stoppen bij een ziekenhuis. Net voorbij Krakau stoppen we dan ook. Uiteindelijk gaan er naast de twee kinderen ook nog een ander kind en een vrouw mee naar de eerste hulp. Eén kind mag de reis vervolgen, twee andere kinderen moeten samen met hun moeder achterblijven voor een dag of twee. Ze hebben een zware maaginfectie. De vrouw moet haar been laten gipsen maar we besluiten hiermee te wachten totdat we in Nederland zijn vanwege de tijd. Ze geeft zelf ook aan dat haar voorkeur daar naar uit gaat. De vrouw die achterblijft met haar twee kinderen geven we wat extra geld, ze is ons dankbaar maar is ook erg bang. We stellen haar op haar gemak en zorgen ervoor dat ze vrijdag alsnog naar Nederland kan komen. Ook zij zullen ondergebracht worden op een plek waar ze kunnen verblijven voor zolang als nodig is. We hebben geluk gehad en goed gehandeld tegelijk.
Na twee uur bij het ziekenhuis stil te hebben gestaan vervolgen we onze reis. Er komt meer ontspanning en rust in de bus. Onderweg eten we nog wat en bieden we de mensen een maaltijd aan. Ook is er in de bus onbeperkt thee, koffie, repen en brood met beleg aanwezig. Met name Eline en Anastasija zorgen ervoor dat het de mensen aan niets ontbreekt.
De reis verloopt voor de rest ordelijk en hier en daar krijgen we wat glimlachjes van de kinderen te zien. Na een lange stop in de buurt van Dortmund voor ontbijten en plaspauze zetten we de laatste etappe richting de gemeente Maashorst in. Er is nog wat contact met de gemeente en met Robert en Bert maar alles is geregeld. We komen uiteindelijk aan op de gemeentewerf in Uden waar de mensen een mooi en respectvol onthaal krijgen. Inmiddels zijn de gastgezinnen ook gearriveerd en zo is het best een levendig gebeuren. De Oekraïense gezinnen worden opgevangen in een mooie ruimte waar er plek is voor hen om te zitten en wat te eten. De kinderen gaan gelijk aan de slag in de speelhoek. Marcel en Maud van de gemeente houden een goed, kort en bondig verhaal naar ons en de gastgezinnen toe, voordat de Oekraïense gezinnen worden gekoppeld aan hun gastgezin.
Daarna vertrekken wij met een deel van de mensen richting het klooster franciscanessen in Veghel, want niet iedereen trekt bij een gastgezin in. Bij aankomst stappen de mensen uit en één van de kinderen biedt ons een chipje aan. Voor mij persoonlijk een teken dat we iets goed hebben gedaan. In Veghel worden twee gezinnen opgevangen. Ze krijgen hun eigen slaapkamer en kunnen in de gemeenschapsruimte van het klooster wachten op nadere informatie. De laatste twee families hebben we meegenomen naar Den Bosch. Vier van hen blijven in Den Bosch en de andere zes mensen reizen met de trein verder richting Amsterdam. Wanneer zij op de trein stappen is hun dankbaarheid groot en nemen zij afscheid met een knuffel. Ook zij zijn inmiddels veilig en wel aangekomen en zijn met hun familie herenigt.
Tot slot
Hopelijk heb je een beter beeld gekregen van de reis die we tussen 9 en 16 maart hebben afgelegd. De oorlog in Oekraïne maakt ons duidelijk dat we momenteel als collectief voor een grote uitdaging staan. De mensheid is als individu slim maar als collectief lijken we maar niet te willen leren van onze fouten uit het verleden. Tegelijkertijd leent deze periode zich voor meer saamhorigheid. We hoeven niet altijd ergens iets van te vinden of met onze vinger te wijzen naar de mensen/cultuur die het fout doen. Niemand kiest er uiteindelijk als individu voor om deze ellende in stand te houden. Deze dagen leren ons dat liefde voor elkaar en onze omgeving de enige manier is om uit de collectieve debacles te komen die wij als mensheid starten. Wat ons deze week ook heeft geleerd is dat wij Nederlanders een enorm professioneel, liefdevol en bereidwillig volk zijn. Het is nauwelijks in woorden uit te drukken wat ik de afgelopen dagen aan onvoorwaardelijke liefde heb gezien. Vrijwilligers, gastgezinnen, buschauffeurs, supermarkten, gemeentes, kinderboerderijen, Poolse en Oekraïense gezinnen; allemaal hebben ze keihard gewerkt om onze gasten een stukje waardigheid en veiligheid te laten voelen.
De tijd waarin we leven doet een beroep op ons samenwerkingsvermogen en flexibiliteit. We hebben de afgelopen week laten zien dat we dit kunnen. Laten we ophouden met naar gemeentes of mensen te wijzen die meer zouden kunnen doen voor mensen in nood. Laten we vooral doorgaan als burgers om de gemeentes in hun kracht te zetten. De gemeente Maashorst in dit geval heeft zich keihard ingezet voor de vrouwen en de kinderen uit de bus. Zij verdienen in mijn ogen daarom een extra compliment.
We hebben inmiddels laten zien dat we samen met diverse partijen nuttig en zinvol werk kunnen leveren. Op deze manier bieden we de Oekraïense vrouwen en kinderen rust vanaf het moment dat ze de bus instappen. We kunnen momenteel een 2e trip bekostigen. Zodra we groen licht hebben vanuit Polen gaan we deze dus ook uitvoeren. Samen met het Poolse team zorgen wij ervoor dat alles goed georganiseerd verloopt. Geen administratieve rompslomp of bureaucratie maar gewoon direct aan de slag waar dat nodig is. Wij doen dit door tijd, rust en aandacht te besteden aan de directe omgeving gecombineerd met een ‘niet lullen maar poetsen’ mentaliteit.
Steun ons
Wil jij nu ook op een concrete manier helpen en zorgen dat je geld direct en zinvol besteed wordt? Doneer dan en/of deel dit verslag.
NL16ASNB0708837492 ten name van Erik Lathouwers onder vermelding van ‘Oekraïne’
Er zal voordat we vertrekken een inzamelingsmoment zijn zodat we zoveel mogelijk goederen die kant op kunnen krijgen. Hier zullen we je direct van op de hoogte brengen zodra dit bekend is.
Denk je ons op een andere manier te kunnen steunen om ons werk te kunnen uitbreiden neem ook dan contact op. We zijn opzoek naar mensen die contacten kunnen onderhouden met gemeentes. Tevens kunnen tolken zich aanmelden die Nederlands en Oekraïens spreken. Wellicht heb je ervaring in fondsenwervingen of ben je op ICT vlak onderlegd om verder te bouwen aan de website. Met jouw hulp kunnen we doorgaan met ons werk
Groeten van het team uit de bus
John Dortmans
John Coremans
Eline Dortmans
Anastasija Bunyak
Erik Lathouwers
Optie tot samenwerken?
Waar zijn wij te bereiken?
Rijnstraat 645
5215 EJ
‘s-Hertogenbosch
Telnr. Erik 0633177480